Cukrzyca – jak wpływa na sen i jakość życia?

We współczesnej medycynie wyróżnia się dwa typy cukrzycy - typu 1 i typu 2. Różnią się one przyczyną nadmiaru glukozy we krwi, a także mają różne przyczyny. Choć ich leczenie także przebiega w odmienny sposób, to zalecenia związane ze stylem życia są dla obu rodzajów cukrzycy niemal takie same.

Cukrzyca typu 1 wynika z braku lub zbyt małej ilości insuliny, czyli hormonu produkowanego przede wszystkim przez komórki beta trzustki. Jest on niezbędny do przetwarzania cukru występującego we krwi na energię, jaką organizm wykorzystuje do codziennego funkcjonowania.

Diagnozuje się ją zwykle u dzieci i młodych dorosłych, chociaż może wystąpić w każdym wieku. Co do zasady cukrzyca typu 1 wymaga od pacjentów regularnego stosowania leków, a w tym przede wszystkim insuliny, jak również rygorystycznej kontroli poziomu glukozy we krwi.
 

Cukrzyca typu 2 jest najczęstszą formą tej choroby. Stanowi ona wynik insulinooporności lub istotnego niedoboru insuliny. W przypadku tego typu cukrzycy organizm wykorzystuje ten hormon nieskutecznie, co prowadzi do podwyższonego poziomu cukru we krwi.

Często rozwija się ona u osób dorosłych, ale w ostatnich latach zaczyna być również diagnozowana u dzieci i młodzieży. Jej leczenie zwykle obejmuje zmiany stylu życia, a także przyjmowanie leków. Te najczęściej oparte są na metforminie, choć pojawiają się też nowej generacji leki oparte na sitagliptynie, liraglutydzie czy dulaglutydzie.

Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, która dotyka już miliony ludzi na całym świecie. Z tego powodu uważa się ją za jedną z chorób cywilizacyjnych. Wynika to również z faktu, że ma ona różne przyczyny. Wpływ na jej rozój mogą mieć bowiem zarówno czynniki genetyczne, jak i styl życia czy wiek. Zdrowy styl życia, a w tym odpowiednio zbilansowana dieta i regularna aktywność fizyczna, mogą pomóc w zapobieganiu cukrzycy lub opóźnieniu jej wystąpienia u osób z predyspozycjami genetycznymi.
 

Cukrzyca typu 1 jest zwykle wynikiem autoimmunologicznego uszkodzenia komórek beta trzustki, które są odpowiedzialne za produkcję insuliny. Efektem tego jest dosłowne uniemożliwienie komórkom organizmu skutecznego przetwarzania glukozy we krwi na energię. Bez niej cukier gromadzi się we krwi i komórkach organizmu, co prowadzi do hiperglikemii i bardzo poważnych powikłań.

Choć przyczyny występowania cukrzycy typu 1 nie są w pełni znane, to najczęściej mówi się, iż jest ona wywołana genami, a także czynnikami środowiskowymi. Często zauważa się, że geny cukrzycy aktywują się podczas infekcji wirusowych, co ma miejsce szczególnie u dzieci.
 

Cukrzyca typu 2 jest natomiast często związana z nadwagą i brakiem aktywności fizycznej. W jej przypadku organizm nie może wykorzystać insuliny w skuteczny sposób, co prowadzi do podwyższonego poziomu cukru we krwi. Cukrzyca typu 2 często rozwija się u osób dorosłych w późniejszym wieku, ale zaczyna być też diagnozowana u dzieci i młodzieży prowadzącej niezdrowy tryb życia.

Przyczyny wywołujące cukrzycę typu 2 zwykle wiążą się z nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi, niską aktywnością oraz otyłością. Jednak czynniki genetyczne również odgrywają pewną rolę w rozwoju choroby. Ostatnio zwraca się uwagę na to, iż wywoływać mogą ją też stany zapalne, a nawet stres oksydacyjny.
 

Istnieją również inne, mniej powszechne przyczyny cukrzycy, takie jak ciąża i związana z nią cukrzyca ciążowa, a także choroby trzustki i choroby endokrynologiczne. Wielokrotnie udokumentowano też, że u osób z predyspozycjami genetycznymi istnieje większe ryzyko rozwoju cukrzycy. Dotyczy to także osób, które znajdują się w grupie ryzyka, a więc osób cierpiących na otyłość, w podeszłym wieku i o niskiej aktywności fizycznej.

Warto pamiętać, że wczesna diagnoza oraz szybkie i odpowiednie leczenie są kluczowe dla zapobiegania poważnym powikłaniom cukrzycy i utrzymania dobrego stanu zdrowia. Dlatego też nie warto bagatelizować nawet wczesnych objawów cukrzycy. Znajdując się natomiast w grupie ryzyka, należy poddawać się cyklicznie badaniom profilaktycznym w jej kierunku.

Jednym z najczęstszych powikłań cukrzycy jest polineuropatia cukrzycowa, czyli uszkodzenie nerwów, które objawia się drętwieniem, mrowieniem i bólem w kończynach. Polineuropatia cukrzycowa może prowadzić do poważnych zaburzeń ruchowych i upośledzenia czucia, co z kolei zwiększa ryzyko urazów i powikłań, takich jak choćby owrzodzenia.

Cukrzyca niekiedy powoduje również stopę cukrzycową, czyli stan, w którym nadmiar cukru we krwi wywołuje uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów w stopie. Stopa cukrzycowa może prowadzić do poważnych powikłań, w skład których wchodzą owrzodzenia, zakażenia i gangrena. W skrajnych przypadkach może wymagać nawet amputacji kończyny.

Choroba ta zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, takich jak miażdżyca. Prowadzi ona bowiem do uszkodzenia naczyń krwionośnych, co zwiększa ryzyko powstawania blaszek miażdżycowych. Wewnętrzna ściana tętnic ulega bowiem uszkodzeniu, co powoduje gromadzenie się w nich cholesterolu i innych substancji. W konsekwencji zwiększa to zagrożenie zawałem serca i udarem mózgu, jak też choroby niedokrwiennej kończyn.

Istnieje też związek między cukrzycą a ryzykiem wystąpienia chorób układu moczowego. Przede wszystkim zaś infekcji dróg moczowych i chorób nerek. Cukrzyca wpływa na przepływ krwi w nerkach i uszkadza ich struktury, co z kolei zwiększa ryzyko dodatkowych powikłań. Stąd też chorujące na nią osoby powinny często wykonywać badanie moczu, aby sprawdzić, czy mocz nie zawiera glukozy lub białka.

Poza tym cukrzyca może również wpływać na zdrowie psychiczne, prowadząc do zaburzeń nastroju, a w tym depresji lub dystymii. Osoby z cukrzycą często doświadczają bowiem wysokiego poziomu stresu, co może wpływać negatywnie na jakość życia. Zaś to w konsekwencji wywołuje zaburzenie fizjologicznych poziomów hormonów i neuroprzekaźników we krwi. Stąd też zaleca się, aby przynajmniej w początkowej fazie choroby, osoby z cukrzycą korzystały z pomocy psychologów, a niekiedy również psychiatrów.
 

Jednym z innych niebezpiecznych powikłań cukrzycy jest kwasica ketonowa, zwana także kwasicą cukrzycową. Do rozwoju kwasicy ketonowej dochodzi, gdy w organizmie występuje znaczny i nagły niedobór insuliny, który łączy się z dużym stężeniem glukozy we krwi. Jest to bardzo poważne zaburzenie metaboliczne, które może prowadzić do krytycznego pogorszenia się stanu zdrowia, a nawet śmierci, jeśli nie zostanie w porę leczone.

Ostatnim z najczęstszych powikłań cukrzycy jest retinopatia cukrzycowa, czyli choroba oczu, w której dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki oka. Retinopatia cukrzycowa może prowadzić do znacznego pogorszenia widzenia oraz utraty zdolności do czytania czy prowadzenia samochodu. Zalecane jest, aby osoby chore na cukrzycę wykonywały badania okulistyczne, a w tym badanie dna oka, przynajmniej raz w roku.
 

Wszystkie te powikłania cukrzycy są związane z zaburzeniami metabolicznymi, które prowadzą do uszkodzenia tkanek i narządów w organizmie. Dlatego ważne jest, aby osoby z cukrzycą dbały o swoje zdrowie, stosując odpowiednią dietę i aktywność fizyczną oraz regularnie uczęszczały do lekarza. Ważne jest też zachowanie odpowiednich warunków spania. W ten sposób mogą one zmniejszyć ryzyko powikłań oraz poprawić jakość swojego życia.

Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na najlepszym blogu o spaniu i zdrowiu, a także Encyklopedią Zdrowego Snu przygotowaną przez zespół specjalistów ONSEN®. Osobom dbającym o zdrowie kręgosłupa, polecamy zestaw ćwiczeń na kręgosłup przygotowany przez fizjoterapeutę.

Jakie są objawy cukrzycy i ich skutki dla zdrowia?

Objawy cukrzycy mogą się różnić w zależności od tego, czy jest to cukrzyca typu 1, czy też cukrzyca typu 2. Najczęściej wśród jej objawów notuje się nadmierne pragnienie, wzmożone ddawanie moczu, zmęczenie, osłabienie, suchość w ustach, zaburzenia widzenia, powolne gojenie się ran, infekcje skórne oraz neuropatię. Skutki cukrzycy dla zdrowia mogą być poważne, bowiem wywołuje ona różnego rodzaju choroby serca, a także choroby nerek i udary. Osoby chorujące na cukrzycę częściej doznają trudności ze wzrokiem, a w tym zwyrodnienia plamki żółtej.

Jakie są sposoby na kontrolowanie poziomu cukru we krwi?

Najlepszym sposobem na kontrolowanie poziomu cukru we krwi jest oczywiście regularne monitorowanie poziomu glukozy we krwi. Zachowaniu jej prawidłowego stężenia sprzyja dieta bogata w warzywa i owoce, a także regularna aktywność fizyczna, utrzymanie odpowiedniej wagi oraz unikanie alkoholu i innych używek. Należy również regularnie przyjmować leki zalecone przez lekarza.

Jakie są najlepsze sposoby na radzenie sobie z bezsennością przy cukrzycy?

W przypadku bezsenności, która jest związana z cukrzycą, należy stosować się do zaleceń dotyczących zdrowego stylu życia, a przede wszystkim napojów i posiłków zawierających kofeinę. Poza tym warto unikać wszelkich bodźców, które wywołują pobudzenie lub stan napięcia emocjonalnego. W tym celu skuteczne są różnego rodzaju techniki relakasacyjne, które można zastosować przed snem, a przede wszystkim mindfulness, joga czy Tai Chi. Bardzo ważne jest również regularne monitorowanie poziomu cukru we krwi i stosowanie się do zaleceń lekarza. W skrajnych przypadkach konieczne może być włączenie farmakoterapii.

Czy cukrzyca wpływa na sen i jakie są tego skutki?

Tak, cukrzyca wpływa na sen. Osoby z cukrzycą często doznają zaburzeń snu, a w tym bezsenności. Często występują u nich również koszmary senne, nadmierna senność w ciągu dnia lub nocne poty. Dodatkowo mogą one w nocy doznawać hipoglikemii, co prowadzi do wybudzeń i trudności z ponownym zasypianiem

Czy bezdech senny może być przyczyną cukrzycy?

Tak, bezdech senny jest jednym z czynników ryzyka rozwoju cukrzycy. Bezdech senny jest zaburzeniem oddychania, które powoduje przerwy w oddychaniu podczas snu. W efekcie poziom tlenu we krwi spada, a poziom dwutlenku węgla wzrasta. Przekłada się to na brak stabilności w poziomie glukozy we krwi, co zwiększa ryzyko cukrzycy. Dodatkowo bezdech senny powoduje zwiększone wydzielanie kortyzolu, który może wywołać insulinooporność, a także otyłość, które również wiążą się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu 2.