Insulina – znaczenie, działanie, niedobór, nadmiar

Insulina, czyli główny hormon trzustki, to kolejny z hormonów opiswanych przez ekspertów współpracujących z Onsen Sleeping w odpowiedzi na prośby czytelników najlepszego bloga o spaniu.

Jak w przypadku niemal każdego hormonu, nawet najmniejsze zakłócenie poziomów insuliny skutkować może rozregulowaniem całego układu hormonalnego. To od tego układu zależy nasze funkcjonowanie biopsychospołeczne w trakcie dnia, ale też możliwość odbywania komfortowego i regeneracyjnego snu w nocy.

Dlatego też tak ważne jest, aby wiedzieć nie tylko, czym jest insulina, lecz również jakie jest jej działanie. Dzięki temu przewidzieć można, czym grozi niedobór lub nadmiar insuliny, a także wcześnie rozpoznać ewentualne objawy chorobowe.

Insulina jest hormonem regulującym stężenie glukozy we krwi obniżając je. Wytwarzana w komórkach beta trzustki (nazywanych też wyspami Langerhansa) insulina odpowiada przede wszystkim za metabolizm węglowodanów, ale także białek i tłuszczów. Działanie insuliny obejmuje także różnego rodzaju efekty anaboliczne i kataboliczne w wątrobie. Jej rolą jest też zwiększenie syntezy białej w mięśniach, a także transport glukozy do komórek tłuszczowych.

Dodatkowo insulina zwiększa wnikanie aminokwasów do mięśni, jednocześnie umożliwiając przenikanie do nich kwasów tłuszczowych i glukozy. Obok tego insulina stanowi bardzo ważny element lipolityczny, a więc rozkładający trójglicerdy. Stąd też jej poziom we krwi jest niezmiernie ważny u osób, które mają miażdżycę i inne choroby układu krwionośnego.

Działanie insuliny zmniejsza glikemię, dlatego też jej wydzielanie nasila się w przypadku wykrycia podwyższonego stężenia glukozy we krwi. Wpływa ona na wytwarzanie trójjodotyroniny (T3) i  tyroksyny (T4), a także somatotropiny (GH).

Norma insuliny w surowicy krwi wynosi średnio 10-25 mU/I po posiłku i do 10 mU/I na czczo. W przypadku krzywej insulinowej nie powinien on przekraczać 50 mU/ml po 1 godzinie od spożycia glukozy, a także 30 mU/ml po 2 godzinach od spożycia glukozy.

Insulina wydzielana jest przez komórki beta trzustki. Jej wydzielanie jest uzależniona od wydzielania glukagonu, który ma przeciwne zadania w ludzkim organizmie. Właściwości insuliny pozwalają uznawać ją za hormon anaboliczny, bowiem stymuluje ona syntezę związków służących rozwojowi ludzkiego ciała, jak również jego prawidłowemu wzrostowi.

Działanie insuliny, która jest hormonem białkowym, nie pozwala na poddawanie jej działaniu enzymów. Stąd też insulina występuje jedynie w formie umożliwiającej jej transport we krwi. Taka forma insuliny składa się z dwóch łańcuchów polipeptydowych, które są ze sobą połączone.

Dodatkowo insulina podawana w formie iniekcji ma tendencję do krystalizowania się. Skrystalizowana pod skórą insulina rozpuszcza się bardzo powoli, dlatego też jej najwyższe stężenie we krwi obserwuje się po około 2 godzinach.

Obserwuje się nadto, że insulina może mieć działanie przeciwzapalne. Poza tym u osób z obniżonym stężeniem insuliny we krwi obserwuje się zmniejszenie tempa rozwoju i mniejszy wzrost w porównaniu z osobami posiadającymi jej więcej.

Niedobór insuliny może wiązać się z dolegliwościami ze strony trzustki, w której jest produkowana, jak również innych gruczołów. Najczęściej odnotowywane przyczyny niedoboru insuliny to:

Utrzymujące się niskie stężenie insuliny we krwi, nazywane też hipoinsulinizmem, nie jest wskazane. Najczęściej notowane skutki niedoboru insuliny to:

Nadmiar insuliny, nazywany też hiperinsulinizmem, ma najczęściej związek z dolegliwościami ze strony układu hormonalnego. Notowane najczęściej przyczyny nadmiaru insuliny to:

• cukrzyca typu 2;
• uszkodzenie trzustki;
• zbyt niska produkcja glukagonu;
• zła dieta;
• nieodpowiedni tryb życia;
• niedostateczna higiena snu;
• nowotwory - szczególnie trzustki.

Utrzymujące się wysokie stężenie kortyzolu we krwi nie jest wskazane. Najczęściej notowane skutki nadmiaru insuliny to:

• hipoglikemia;
• insulinooporność;
• drżenie rąk,
• kołatania serca,
• okresowe nadmierne pobudzenie;
• senność po spożyciu posiłku;
• trudności z koncentracją;
• zaburzenia nastroju;
• zaburzenia snu.

Współpracujący z ONSEN® psycholog zdrowia i rehabilitacji, mgr Mateusz Nesterok, zwraca uwagę na konsekwencje, jakie powoduje nadmiar insuliny. O ile bowiem insulina jest niezbędna w życiu i pełni ona pozytywną rolę, kluczowe dla dobrego zdrowia jest zachowanie jej optymalnego poziomu. Nadmiar insuliny powodować może podwyższenie stężenia kwasu moczowego we krwi. Dodatkowo powoduje on wzrost ciśnienia tętniczego. Ma też związek z dużym poziomem cholesterolu i trójglicerydów we krwi.

Wskazuje on, że zbyt niski poziom insuliny także nie jest dla człowieka pożądanym staniem. Stężenie insuliny poniżej normy może powodować bowiem, że organizm zacznie spalać tłuszcze zamiast glukozy, co w efekcie spowoduje wydzielanie do krwi acetonu i ciał ketonowych. To zaś w nadmiarze spowoduje kwasicę ketonową. Dodatkowo każde odejście od jej fizjologicznego stężenia znacznie wpływa na funkcjonowanie biopsychospołeczne człowieka. 

Jak dowodzą wyniki badań naukowych, insulinooporność wywołana wysokim poziomem insuliny występuje znacznie częściej u osób, które niedostatecznie dbają o higienę snu, a w szczególności o odpowiednią ilość snu i jego jakość. Rozwija się też ona u osób zmagających się z bezsennością i obturacyjnym bezdechem sennym. Poza tym zbyt wysokie stężenie insuliny we krwi notuje się u kobiet z zespołem policystycznych jajników, u których insulinooporność bardzo często rozwija się jako jego następstwo.

Zachowaniu optymalnego poziomu insuliny we krwi sprzyja komfortowy, zdrowy sen. Ten zaś wymaga posiadania funkcjonalnego materaca, który zapewnia idealne podparcie ciała i wsparcie kręgosłupa. Zachowanie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa podczas snu, jak również umożliwienie ciału pełnego rozluźnienia, działa bowiem korzystnie na wszystkie jego układy, a w tym także układ hormonalny.

ONSEN® oferuje materac Osaka Air, który jest najbardziej funkcjonalnym materacem spośród dostępnych na rynku. Jego jobs to be done jest odpowiadanie na potrzeby użytkowników, a także właściwe rozwiązywanie problemów, jakie posiadają. Dzięki temu stał się kultowym produktem, który spełniua wszystkie 10 podstawowych funkcjonalności materaca oraz umożliwia komfortowy i zdrowy sen. Poza tym, jak wszystkie produkty ONSEN®, również materac podlega nawet 15-letniej gwarancji, a także programowi pozwalającemu na ich zwrot w ciągu 100 dni, co minimalizuje ryzyko zakupu do zera.

Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na najlepszym blogu o spaniu i zdrowiu, a także Encyklopedią Zdrowego Snu przygotowaną przez zespół specjalistów ONSEN®. Osobom dbającym o zdrowie kręgosłupa, polecamy zestaw ćwiczeń na kręgosłup przygotowany przez fizjoterapeutę.