Melatonina – znaczenie, działanie, niedobór, nadmiar

Spis treści

Melatonina, znana powszechnie jako hormon snu, to kolejny z hormonów opisywanych przez ekspertów współpracujących z ONSEN® w odpowiedzi na prośby czytelników najlepszego bloga o spaniu.

Jak w przypadku niemal każdego hormonu, nawet najmniejsze zakłócenie poziomów melatoniny skutkować może rozregulowaniem całego układu hormonalnego. To od tego układu zależy nasze funkcjonowanie biopsychospołeczne w trakcie dnia, ale też możliwość odbywania komfortowego i regeneracyjnego snu w nocy.

Dlatego też tak ważne jest, aby wiedzieć nie tylko, czym jest melatonina, lecz również jakie jest jej działanie. Dzięki temu przewidzieć można, czym grozi niedobór lub nadmiar melatoniny, a także wcześnie rozpoznać ewentualne objawy chorobowe.

Melatonina, dobry sen, niedobór melatoniny, nadmiar melatoniny

Melatonina – znaczenie

Melatonina, znana jako hormon snu i hormon ciemności, jest w istocie hormonem regulującym rytm dobowy. Wytwarzana w szyszynce melatonina odpowiada przede wszystkim za zachowanie rytmu snu i czuwania. Działanie melatoniny opiera się na koordynowaniu zegarem biologicznym człowieka, ale też obniżaniu temperatury ciała. Jej rolą jest dodatkowo przeciwdziałanie starzeniu się, co wynika z jej działania antygonadotropowego.

Dodatkowo melatonina wykazuje pozytywne działanie w przypadku niektórych rodzajów nowotworów. Podawanie melatoniny osobom z nowotworem trzustki powoduje bowiem apopotozę, czyli samoczynne niszczenie komórek nowotworowych. Stąd też jej poziom we krwi jest niezmiernie ważny u osób, które są zagrożone chorobami nowotworowymi.

Działanie melatoniny powoduje nadto zwiększenie odporności, ponieważ jest ona silnym przeciwutleniaczem. Wpływa ona też na regulowanie procesów trawiennych, pobudzając jednocześnie trzustkę do zwiększonego wydzielania enzymów.

Norma melatoniny w osoczu krwi jest zależna od wieku, ale też od laboratorium wykonującego badanie. Generalnie z wiekiem prawidłowy poziom melatoniny we krwi maleje.

U dzieci do 3 roku życia norma melatoniny wynosi około 250 pg/ml.
U dzieci od 4 roku życia do 15 roku życia norma melatoniny wynosi od 120 pg/ml do 240 pg/ml.
U adolescentów i osób dorosłych norma melatoniny wynosi od 70 pg/ml do 80 pg/ml.
U osób w średnim wieku norma melatoniny wynosi od 30 pg/ml do 70 pg/ml.
U osób powyżej 65 roku życia norma melatoniny wynosi od 20 pg/ml do 30 pg/ml.

Melatonina, hormon snu, hormon ciemności, szyszynka, hormon hipomelatoninemia, hipermelatoninemia, niedobór melatoniny, nadmiar melatoniny

Melatonina – działanie

Melatonina wydzielana jest przez szyszynkę. Jej wydzielanie odbywa się dodatkowo w siatkówce oka i komórkach enterochromatofilnych przewodu pokarmowego. Jej wydzielanie jest uzależnione od dopływu światła i ma tendencję rosnącą w warunkach ciemności, zaś malejącą przy nasileniu dopływających promieni świetlnych. Właściwości melatoniny pozwalają uznać ją za cenny hormon snu, bowiem ułatwia ona zasypianie i tym samym właściwą regenerację organizmu.

Działanie melatoniny, która jest pochodną tryptofanu, jest ściśle powiązane z poziomem serotoniny, która jest jednym z produktów jej syntezy. Stąd też melatonina może być wiązana również z nastrojem. W konsekwencji zaś melatoninę uznaje się za jeden z kluczowych hormonów mających wpływ na funkcjonowanie biopsychospołeczne człowieka.

Dodatkowo melatonina stała się popularnym suplementem diety. Sprzedawana w formie tabletek czy kapsułek melatonina ma za zadanie ułatwiać zasypianie w zaburzeniach rytmu dobowego. W rzeczywistości jednak powinna być suplementowana wyłącznie u osób niewidomych i w wieku powyżej 65 roku życia. Tymczasem sięganie po nią notorycznie notuje się także u osób młodszych, co zwiększa ryzyko przedawkowania melatoniny, które niekiedy prowadzić może nawet do śmierci.

Co do zasady jednak melatonina nie ma silnego działania nasannego, a dodatkowo nie wykazuje zbytwielu innych skutków ubocznych. Jej działanie nie jest też uzależniejące. Mimo tego należy zachować bardzo dużą ostrożność, bowiem w dalszym ciągu melatonina jest hormonem, a więc zachwianie jej naturalnego stężenia we krwi wpływa na równowagę całego układu hormonalnego.

Głęboki sen, najlepszy materac, dobór materaca do wagi, materace online, materac piankowy

Melatonina – niedobór

Niedobór melatoniny może wiązać się z dolegliwościami ze strony szyszynki, w której jest produkowana, jak również innych gruczołów. Najczęściej odnotowywane przyczyny niedoboru melatoniny to:

niski poziom aktywności fizycznej;
zbyt duża ekspozycja na światło;
zła dieta;
nieodpowiedni tryb życia;
długotrwała suplementacja melatoniny w przeszłości;
nowotwory - szczególnie szyszynki.

Utrzymujące się niskie stężenie melatoniny we krwi nie jest wskazane. Najczęściej notowane, obok insomni, skutki niedoboru melatoniny to:

ból głowy;
osłabienie funkcji poznawczych;
senność w ciągu dnia;
chroniczne zmęczenie;
zaburzenia nastroju;
zaburzenia zasypiania;
zaburzenia rytmu snu i czuwania.

Melatonina, trudności z zasypianiem, tabletki nasenne, hormon snu

Melatonina – nadmiar

Nadmiar melatoniny ma najczęściej związek z dolegliwościami ze strony układu hormonalnego. Notowane najczęściej przyczyny nadmiaru melatoniny to:

wysoki poziom aktywności fizycznej;
zbyt mała ekspozycja na światło;
zła dieta;
nieodpowiedni tryb życia;
trwająca suplementacja melatoniny;
nowotwory - szczególnie szyszynki.

Utrzymujące się wysokie stężenie nadmiaru we krwi nie jest wskazane. Najczęściej notowane skutki nadmiaru melatoniny to:

ból głowy;
hipotermia;
trudności z koncentracją;
nadmierna senność;
chroniczne zmęczenie;
zaburzenia nastroju;
zaburzenia zasypiania;
zaburzenia rytmu snu i czuwania.

Melatonina, jak szybko zasnąć, hormon snu, sposoby na szybkie zaśnięcie

Melatonina – komfort snu

Współpracujący z ONSEN® psycholog zdrowia i rehabilitacji, mgr Mateusz Nesterok, zwraca uwagę na konsekwencje, jakie powoduje nadmiar melatoniny. O ile bowiem melatonina jest niezbędna w życiu i pełni ona pozytywną rolę, kluczowe dla dobrego zdrowia jest zachowanie jej optymalnego poziomu. Nadmiar, a w szczególności przedawkowanie melatoniny powodować może hipotermię, która w skrajnych przypadkach prowadzi do śmierci. Niewłaściwa suplementacja melatoniną może nasilić zaburzenia snu oraz rozregulować układ hormonalny.

Wskazuje on, że zbyt niski poziom melatoniny także nie jest dla człowieka pożądanym staniem. Stężenie melatoniny poniżej normy może powodować bowiem, że zaczniemy mierzyć się z bólem głowy, a także sennością w ciągu dnia. Dodatkowo każde odejście od fizjologicznego stężenia melatoniny we krwi spowoduje zaś zaburzenia rytmu snu i czuwania, a w konsekwencji doprowadzić może nawet do depresji.

Jak dowodzą wyniki badań naukowych, suplementowanie melatoniny przynosi duże efekty u osób niewidomych. Wynika to z faktu, że naturalnie nie produkują oni odpowiednich ilości melatoniny w związku z niewrażliwością ich oczu na promienie świetlne. Podobne efekty obserwuje się u osób starszych, a więc po 65 roku życia. Natomiast pozostałe osoby nie powinny przyjmować suplementów diety z melatoniną bez wyraźnych zaleceń lekarskich. Dotyczy to w szczególności dzieci.

Zachowaniu optymalnego poziomu melatoniny we krwi sprzyja komfortowy, zdrowy sen. Ten zaś wymaga posiadania funkcjonalnego materaca, który zapewnia idealne podparcie ciała i wsparcie kręgosłupa. Zachowanie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa podczas snu, jak również umożliwienie ciału pełnego rozluźnienia, działa bowiem korzystnie na wszystkie jego układy, a w tym także układ hormonalny.

ONSEN® oferuje materac Osaka Air, który jest najbardziej funkcjonalnym materacem spośród dostępnych na rynku. Jego jobs to be done jest odpowiadanie na potrzeby użytkowników, a także właściwe rozwiązywanie problemów, jakie posiadają. Dzięki temu stał się kultowym produktem, który spełniua wszystkie 10 podstawowych funkcjonalności materaca oraz umożliwia komfortowy i zdrowy sen. Poza tym, jak wszystkie produkty ONSEN®, również materac podlega nawet 15-letniej gwarancji, a także programowi pozwalającemu na ich zwrot w ciągu 100 dni, co minimalizuje ryzyko zakupu do zera.

Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na najlepszym blogu o spaniu i zdrowiu, a także Encyklopedią Zdrowego Snu przygotowaną przez zespół specjalistów ONSEN®. Osobom dbającym o zdrowie kręgosłupa, polecamy zestaw ćwiczeń na kręgosłup przygotowany przez fizjoterapeutę.

FAQ: Melatonina

Za co odpowiada melatonina?

Melatonina odpowiada za regulowanie naturalnego rytmu snu i czuwania, a więc odpowiada za zdrowy i spokojny sen. Poza tym melatonina obniża temperaturę ciała. Dodatkowo melatonina przeciwdziała stazeniu się i może mieć właściwości przeciwnowotworowe.

Jakie są skutki niedoboru lub niskiego poziomu melatoniny?

Podstawowym skutkiem niedoboru lub niskiego poziomu melatoniny jest zaburzenie rytmu snu i czuwania, a także trudności z zasypianiem. Dodatkowo niedobór melatoniny wywoływać może ból głowy. Niski poziom melatoniny w wielu przypadkach prowadzi do zaburzeń nastroju, a w tym przede wszystkim depresji.

Jakie są skutki nadmiaru lub wysokiego poziomu melatoniny?

Podstawowym skutkiem nadmiaru lub wysokiego poziomu melatoniny jest hipotermia, która w skrajnych przypadkach może doprowadzić do śmierci. Poza tym nadmiar melatoniny powoduje trudnośći z koncentracją i nadmierną senność. Dodatkowo wysoki poziom melatoniny wywołuje zaburzenia rytmu snu i czuwania.

Jak zwiększyć wydzielanie melatoniny?

Zwiększyć wydzielanie melatoniny można przez dbanie o prawidłowy rytm dnia. Dodatkowo wydzielanie melatoniny rośnie przy ograniczeniu dostępu do światła niebieskiego przed snem. Badania naukowe mówią, że stężenie melatoniny może zwiększać się przy spożywaniu pomarańczy, bananów i ananasów.

Jak zmniejszyć wydzielanie melatoniny?

Zmniejszyć wydzielanie melatoniny można przez dbanie o prawidłowy rytm dnia. Dodatkowo wydzielanie melatoniny maleje przy zwiększonej ekspozycji na oświetlenie. Poza tym poziom melatoniny naturalnie zmniejsza się wraz z wiekiem.

Spis treści

Melatonina – znaczenie

Melatonina – działanie

Melatonina – niedobór

Melatonina – nadmiar

Melatonina – komfort snu

Udostępnij

Newsletter - bądź na bieżąco!

Dziękujemy za dołączenie do grupy subskrybentów newslettera ONSEN®!