Jak psychosomatyka wpływa na sen?

Psychosomatyka odnosi się do związku między umysłem a ciałem, czyli wzajemnego wpływu stanów emocjonalnych i psychicznych na funkcjonowanie fizyczne organizmu. Sen natomiast jest istotnym procesem regeneracyjnym służącym do zachowania pełni zdrowia i dobrego samopoczucia.

Zaburzenia psychosomatyczne to grupa dolegliwości, które mają zarówno podłoże psychiczne, jak i fizyczne. Choć ich przyczyny nie są w pełni zrozumiane, to wiadomo, że powiązania między umysłem a ciałem odgrywają kluczową rolę. Dowiedz się, jaki mają wpływ na funkcjonowanie człowieka i jak pokonać psychosomatykę, aby żyć zdrowo i wygodnie.

Psychosomatyka to dziedzina nauki, która bada związki między umysłem a ciałem, skupiając się na wpływie stanów emocjonalnych i psychicznych na funkcjonowanie fizyczne organizmu. Podejście to uznaje, że nasze emocje, myśli i odczucia mogą mieć bezpośredni wpływ na zdrowie fizyczne, prowadząc do różnych objawów i schorzeń. Jest to zgodne z coraz bardziej popularnym holistycznym spojrzeniem na zdrowie, które uznaje, że ciało i umysł są nierozerwalnie powiązane. Wiąże się też z podejściem biopsychospołecznym, dodającym do psychosomatyki element społeczny.

 

 

Nadto psychosomatyka jest szczególnie istotna w kontekście snu, który jest kluczowym procesem regeneracyjnym dla naszego zdrowia i dobrego samopoczucia. Istnieje złożony, dwukierunkowy związek między psychosomatycznymi czynnikami a snem. Psychosomatyka przez ten kompleksowy związek między umysłem a ciałem wpływa bowiem w bezpośredni sposób na jakość i strukturę snu​​.

 

Jak opisuje mgr Mateusz Nesterok, współpracujący z ONSEN® psycholog zdrowia i rehabilitacji, różnego rodzaju nieprzyjemne emocje, a także związany z nimi stres i lęki, także te nieuświadomione, bezpośrednio wpływają na jakość snu, wywołując trudności z zasypianiem i utrzymaniem snu. Osoby, które doświadczają silnego stresu lub niepokoju, często mają problem z wyłączeniem umysłu przed snem, co może prowadzić do bezsenności lub nieprawidłowej jakości snu. W rezultacie emocje, które są częścią doświadczenia psychicznego, mają też bezpośredni wpływ na doświadczenie fizyczne, do których zalicza się na jakość snu.

Także schorzenia fizyczne, takie jak bóle głowy, bóle brzucha czy bezdech senny i inne trudności związane z oddechem, mogą być wywołane lub pogłębiane przez czynniki psychologiczne. Dotyczy to również dolegliwości natury ortopedycznej i neurologicznej, a w tym choćby popularnej dziś zniesionej lordozy szyjnej i innych chorób kręgosłupa. To jest widoczne głównie w nocy, kiedy ciało próbuje się zregenerować podczas snu. Wpływ emocji na organizm może wpływać na komfort snu i prowadzić do częstszego wybudzania się w nocy.

Mechanizmy psychosomatyczne to skomplikowane procesy, które ilustrują, jak bardzo nasze emocje, myśli i doświadczenia wpływają na zdrowie fizyczne. Mówiąc najprościej, psychosomatyka opisuje wpływ umysłu na ciało, ale w rzeczywistości jest znacznie bardziej skomplikowana i obejmuje wiele różnych procesów, systemów i mechanizmów.

Na podstawowym poziomie mechanizmy psychosomatyczne działają przez układ nerwowy i hormony. Wszystkie doznawane przez nas emocje i myśli wpływają na te systemy, co prowadzi do zmian fizjologicznych w naszych ciałach. Na przykład, kiedy jesteśmy zestresowani, nasz mózg wysyła sygnały do układu nerwowego, który z kolei wpływa na nasze ciało, powodując takie reakcje jak przyspieszone bicie serca, podwyższony poziom cukru we krwi, a nawet niekorzystne zmiany w układzie odpornościowym.

Emocje, szczególnie te trudne lub długotrwałe, a także wiążący się z nimi stres, lęk czy depresja, mogą powodować szereg poważnych zaburzeń zdrowotnych, jeśli nie są właściwie zarządzane. Może to obejmować dolegliwości takie jak bóle głowy, dolegliwości żołądkowe i wysokie ciśnienie krwi, ale również takie schorzenia jak wrzody żołądka lub choroby serca. Mechanizmy psychosomatyczne są też odpowiedzialne za choroby psychosomatyczne, które nie zawsze są oczywiste. Wśród nich znajduje się zespół jelita drażliwego czy fibromialgia, które mają niejasną etiologię, ale są silnie związane z czynnikami emocjonalnymi i psychicznymi, podobnie jak atopowe zapalenie skóry.

Interesujące jest to, że mechanizmy psychosomatyczne mogą też działać w drugą stronę, wpływając na myśli i emocje przez ciało. Przykładem są osoby cierpiące na przewlekłe dolegliwości fizyczne, w wyniku których doświadczają depresji lub lęku. Często wynika to z chronicznego bólu lub niezdolności do pełnienia codziennych czynności.

Wszystko to ilustruje, jak ważne jest holistyczne podejście do zdrowia, które bierze pod uwagę zarówno ciało, jak i umysł. Podczas gdy medycyna często skupia się na fizycznym aspekcie zdrowia, coraz więcej dowodów wskazuje na to, że nasze emocje, myśli i doświadczenia mają ogromny, jeśli nie kluczowy wpływ na funkcjonowanie. Dlatego też rozumienie i zarządzanie mechanizmami psychosomatycznymi jest fundamentem utrzymania dobrego zdrowia.

Jakość snu jest istotnym aspektem naszego zdrowia, ale może być niszczona przez wiele czynników, w tym stres i emocje. Wiele osób doświadcza problemów ze snem związanych ze stresem, lękiem, depresją oraz wachlarzem nieprzyjemnych emocji. Stąd też zrozumienie tego, jak te czynniki wpływają na sen, jest kluczowe dla utrzymania dobrego zdrowia i samopoczucia.

Stres jest jednym z najbardziej powszechnych czynników zakłócających sen. Zasada działania jest to bardzo prosta. Bowiem kiedy jesteśmy zestresowani, to mózg i ciało znajdują się w stanie podwyższonej gotowości, co utrudnia zasypianie i utrzymanie spokojnego snu. Hormony stresu, takie jak kortyzol, mogą zakłócać nasz naturalny cykl snu i czuwania, bezpośrednio powodując w ten sposób insomnię lub fragmentując sen.

Emocje, zwłaszcza te intensywne lub nieprzyjemne, są najczęstszą przyczyną zakłócenia struktury snu. Związany z nim lęk, smutek, złość czy frustracja, także utrudniają zasypianie i prowadzą do częstego budzenia się w nocy. Z kolei przyjemne emocje przynoszą spokój i ukojenie, a tym samym poprawę jakości snu.

Prawdopodobnie najsilniejszym czynnikiem emocjonalnym wpływającym na sen są zaburzenia afektywne, a także zaburzenia lękowe. W ostatnich latach notuje się wzmożoną liczbę zachorowań na depresję, której objawy są niezwykle nieprzyjemne i mogą skutkować rozstrojem zdrowia somatycznego. Wiąże się z nią także bezsenność lub nadmierna senność, co w bezpośredni sposób ukazuje działanie psychosomatyki.

Jest to jednak proces dwukierunkowy, złożony w swojej istocie. Tak jak stres i nieprzyjemne emocje zakłócają sen, tak trudności ze snem zwiększają poziom stresu i nieprzyjemnych emocji. Brak snu może prowadzić do zwiększonego napięcia, drażliwości i negatywnego myślenia, co z kolei może prowadzić do dalszych trudności ze snem. W ten sposób wpadamy w błędne koło, gdzie jedna dolegliwość napędza inną.

Sny to nieodłączna część życia, a różne badania naukowe coraz częściej wskazują na istotną rolę doświadczeń sennych w kontekście psychosomatyki. Sny mają znaczenie, gdyż często odzwierciedlają nasze emocje, myśli, lęki i pragnienia, które nie zawsze są dostrzegalne, gdy jesteśmy wybudzeni. Są bowiem w stanie ukazać treści znajdujące się w nieświadomej sferze umysłu, potocznie zwanej także podświadomością. Dlatego też interpretacja tych sygnałów jest niezwykle pomocna w zrozumieniu samopoczucia i zdrowia.

Przy interpretacji snów ważne jest, aby pamiętać, że nie są one jednoznaczne. Każda osoba jest bowiem unikalna i ma swoje własne doświadczenia, które wpływają na jej sny. W związku z tym, taki sen, który dla jednej osoby może oznaczać stres lub lęk, dla innej może mieć zupełnie inne znaczenie. Nie ma więc jednolitej słownikowej interpretacji snów, a wszelkie senniki można uznać jedynie za ciekawostki.

Jednak istnieje kilka typowych tematów snów, które często pojawiają się u osób doświadczających stresu lub lęku. Są to na przykład sny o upadku, byciu ściganym lub atakowanym, które często są związane z nieprzyjemnymi emocjami. Takie sny mogą sygnalizować, że dana osoba doświadcza silnego napięcia lub stresu w życiu codziennym, które mogą wpływać na jej zdrowie psychosomatyczne.

Inne sny mogą bezpośrednio odzwierciedlać stany zdrowia fizycznego człowieka. Osoby cierpiące na przewlekłe bóle mogą mieć sny, w których także doświadczają bólu. Takie sny mogą być związane z dyskomfortem fizycznym danej osoby, ale mogą również sygnalizować jej trudności w radzeniu sobie z bólem na poziomie emocjonalnym.

Sny mogą także być nieoczywistym odbiciem emocji i trudności psychicznych. Zdarza się, że osoby chorujące na depresję często miewają nieprzyjemne sny o śmierci lub utracie czegoś ważnego. Te sny mogą odzwierciedlać uczucia bezradności, beznadziei czy smutku, które są charakterystyczne dla depresji.

Podejmując się analizowania snów, kluczowe jest skupienie się na osobistych uczuciach, myślach i doświadczeniach, które wyłaniają się podczas snu. Należy pomyśleć, jakie emocje towarzyszą nam w danym śnie, które elementy snu wydają się najważniejsze i jak mogą być powiązane z codziennym życiem. Sny rzadko są dosłownymi odbiciami myśli i emocji. Czasami mogą być symboliczne, a ich prawdziwe znaczenie może być ukryte lub nieoczywiste. W takich przypadkach, pomoc psychologa jest wręcz niezbędna.

Sny mogą być zatem ważnym narzędziem w procesie rozumienia swoich emocji i stanu zdrowia. Interpretacja snów jest jednak złożona, a co do zasady wymaga pomocy psychologa. Pamiętaj, że sny są bardzo osobiste i unikalne dla każdej osoby, więc nie należy polegać wyłącznie na ogólnych interpretacjach. Najlepiej podejść do nich z pewną otwartością i dystansem, nie traktując ich jednocześnie jak absolut, ale jedynie jako bardzo cenne wskazówki wpływające na doświadczenia.

Zarządzanie emocjami to nieodłączna część naszego zdrowia psychicznego. Kompetencja ta jest silniej rozwinięta u osób mających wgląd w siebie oraz zachowujących stosowny krytycyzm wobec swoich zachowań. Nauczenie się, jak świadomie zarządzać emocjami, pozwala nam na lepsze radzenie sobie ze stresem, a w konsekwencji również przekłada się na utrzymanie pozytywnych relacji społecznych oraz ogólne poczucie dobrobytu i szczęścia.

Trenując w sobie tę kompetencję, na początek niezwykle ważne jest nauczenie się rozpoznawania i nazywania własnych emocji. Wiążę się to także z rozwinięciem mentalizacji, co pozwoli nam na prawidłowe odczytywanie emocji innych osób. To może wydawać się proste, ale wiele osób ma trudności z identyfikacją i wyrażaniem tego, co naprawdę czują. Będąc w stanie zidentyfikować emocje, jesteśmy w lepszej pozycji na drodze do tego, aby zrozumieć to, co je wywołuje, a także jak na nie reagujemy.

Bardzo ważne jest także, aby akceptować swoje emocje, zamiast próbować je zignorować lub stłumić. Wszystkie emocje, zarówno przyjemne, jak i nieprzyjemne, są naturalną częścią ludzkiego doświadczenia i są niezbędne. Nawet nieprzyjemne emocje, takie jak smutek, gniew czy lęk, mają ogromną swoją wartość, ponieważ często sygnalizują, że coś w naszym życiu wymaga uwagi. Dlatego też akceptacja emocji, zamiast ich negowania, pozwala nam na głębsze i lepsze zrozumienie siebie i swoich potrzeb. Warto tu zwrócić uwagę na fakt, że każde emocje są potrzebne, dlatego też nie dzieli się ich na pozytywne i negatywne.

Z zasady zarządzanie emocjami wymaga również rozwijania umiejętności radzenia sobie ze stresem w zdrowy sposób, a także z nieprzyjemnymi emocjami. To może obejmować różne strategie, takie jak medytacja, ćwiczenia fizyczne czy techniki relaksacyjne. Ważne jest, aby znaleźć właściwą strategię, która zadziała indywidualnie, ponieważ nie każda technika będzie skuteczna dla każdego.

Innym kluczowym elementem efektywnego zarządzania emocjami jest komunikacja. Nie jest bowiem tajemnicą, że dla utrzymania zdrowych relacji i poczucia wewnętrznego spokoju bardzo ważne jest posiadanie kompetencji do wyrażania swoich uczuć w zdrowy i pozbawiony przemocy sposób. Warto jest w tym celu prowadzić dziennik emocji, a także otwarcie o swoich emocjach rozmawiać z zaufanymi osobami.

Pamiętajmy także, że zarządzanie emocjami to proces. Może wymagać więc czasu i praktyki, ale z czasem stanie się łatwiejsze. A przede wszystkim, ważne jest, aby być dla siebie łaskawym przez cały czas jego trwania. Każdy z nas jest nieustannie uczącym się człowiekiem i niemożliwe jest to, abynie mieć wszystko pod kontrolą cały czas.

Podejście holistyczne w coraz większym stopniu jest doceniane w medycynie, psychologii, edukacji i biznesie. Niektórzy mogą go odrzucać jako grymas czy modę, ale coraz więcej mówi się, że stanowi ono wręcz konieczność dla efektywnego zarządzania zdrowiem i dobrobytem.

Wiążące się z perspektywą biopsychospołeczną podejście holistyczne uznaje, że fundamentalne aspekty ludzkiego bytu - fizyczny, emocjonalny i społeczny - są ze sobą silnie powiązane i wpływają na siebie nawzajem. Zamiast skupiać się na pojedynczym aspekcie, należy zawsze rozważać obraz człowieka jako całość, która nie dzieli się na części.

W medycynie i psychologii podejście holistyczne to nie tylko leczenie fizycznych objawów choroby, ale także uwzględnienie wpływu emocji, stresu, stylu życia i relacji pacjenta na jego zdrowie. To prowadzi do skuteczniejszych interwencji leczniczych, ponieważ bierze pod uwagę pełen kontekst doświadczeń pacjenta.

Biorąc pod uwagę złożoność świata i nas samych, podejście holistyczne oferuje bardziej całościowe i efektywne rozwiązania dla całej gamy wyzwań, przed którymi przychodzi nam codziennie stać. Dlatego holistycznym podejściem do komfortu i zdrowia cechują się także produkty polskiej marki ONSEN®, jak również cała filozofia naszej firmy.

Podejście holistyczne w biznesie oznacza rozważania wpływu firmy na społeczność, środowisko naturalne i dobrobyt pracowników, a nie jedynie na osiągane zyski. Firmy, które stosują podejście holistyczne, często zyskują na reputacji i lojalności klientów, którzy cenią sobie odpowiedzialność społeczną. Wiąże się ono także z koncepcją infinity game, którą codziennie stosujemy.
 

Doskonały przykład zastosowania podejścia holistycznego w obszarze snu i zdrowia to oferowany przez nas materac Osaka Air, który stworzyliśmy zgodnie z metodologią design thinking. Koncepcja tego produktu nie ogranicza się jedynie do dostarczania niezwykle wygodnego miejsca do snu, ale rozważa wpływ materaca na dobrobyt i zdrowie użytkownika, który zaczyna się od fizycznego komfortu, przez ogromną poprawę jakości snu, aż po korzystnt wpływ na zdrowie psychiczne.

Zadaniem tego uniwersalnego materaca jest  w pierwszej kolejności zaspokojenie potrzeb użytkownika, a także najbardziej optymalne rozwiązanie problemów, jakie posiada. Na poziomie fizycznym został on zaprojektowany z myślą o dostarczaniu idealnego wsparcia dla ciała podczas snu. Jest to ważne, ponieważ niewłaściwe wsparcie najczęściej prowadzi do bólu i dyskomfortu, a w dłuższej perspektywie do trudności zdrowotnych, takich jak choćby częste bóle pleców czy zaburzenia postawy.

Zachęcamy również do zapoznania się z pozostałymi artykułami na najlepszym blogu o spaniu i zdrowiu, a także Encyklopedią Zdrowego Snu przygotowaną przez zespół specjalistów ONSEN®. Osobom dbającym o zdrowie kręgosłupa, polecamy zestaw ćwiczeń na kręgosłup przygotowany przez fizjoterapeutę.